Μεταξύ εκεχειρίας και εισβολής στη Ράφα
AP Photo/Ariel Schalit
AP Photo/Ariel Schalit

Μεταξύ εκεχειρίας και εισβολής στη Ράφα

Σε 207 ημέρες πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, μία λεπτή γραμμή χωρίζει την κατάπαυση του πυρός από την τελική ισραηλινή επίθεση στη Ράφα. Υπό την ισχυρή πολιτική και διπλωματική πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ της κυβέρνησης Νετανιάχου και της Χαμάς έχουν περιέλθει σε καθοριστικό στάδιο.

Το εάν θα ευοδωθεί η ύστατη αυτή προσπάθεια για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων και την άμβλυνση της ανθρωπιστικής κρίσης στον παλαιστινιακό θύλακα δείχνει να εναπόκειται αυτή τη στιγμή στη Χαμάς, η οποία επίκειται να δώσει την απάντησή της στην πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στο Κάιρο, και την οποία ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, έχει χαρακτηρίσει «εξαιρετικά γενναιόδωρη» εκ μέρους της ισραηλινής πλευράς.

Σε στιγμές κρίσιμες για την εξέλιξη του πολέμου στη Γάζα, ο Άντονι Μπλίνκεν βρίσκεται εκ νέου στη Μέση Ανατολή. Μετά τη Σαουδική Αραβία, επισκέφθηκε χθες την Ιορδανία για συνομιλίες με τον βασιλιά Αμπντάλα πριν κατευθυνθεί στο Ισραήλ. «Το μόνο που στέκεται ανάμεσα στο λαό της Γάζας και την κατάπαυση του πυρός είναι η Χαμάς. Πρέπει [η Χαμάς] να αποφασίσει, και πρέπει να αποφασίσει γρήγορα», αναφέρει ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών. «Όχι άλλες καθυστερήσεις, όχι άλλες δικαιολογίες», τονίζει.

Αφότου παρέλαβε το πλαίσιο της πρότασης στο Κάιρο, αντιπροσωπεία της Χαμάς επέστρεψε για διαβουλεύσεις στη Ντόχα, έδρα του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης, και αναμένεται να επιστρέψει «το ταχύτερο δυνατόν» στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα με γραπτή απάντηση. Το Ισραήλ κατά πληροφορίες δεν θα στείλει αντιπροσωπεία στο Κάιρο έως ότου λάβει την απάντηση, και αποφανθεί επ’ αυτής.

Ως βασικότερο εμπόδιο αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ο Γιαχία Σινουάρ, αρχηγός της Χαμάς στη Γάζα και το πρόσωπο πίσω από τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου, που φέρεται να κρύβεται στη Ράφα, εκεί όπου βρίσκονται και τα τελευταία τάγματα της τρομοκρατικής οργάνωσης.

Η Χαμάς θέλει μια εκεχειρία που θα της επιτρέψει να επιβιώσει. Η κυβέρνηση Νετανιάχου θέλει μια εκεχειρία για να διασώσει τους ομήρους και στη συνέχεια να συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι την «ολοκληρωτική καταστροφή» της Χαμάς. Δύο σαφώς ασυμβίβαστοι στόχοι. Μένει να διαφανεί εάν η Χαμάς θα βάλει ξανά τον εαυτό της πάνω από το λαό της Γάζας αδιαφορώντας για τις ζωές δεκάδων χιλιάδων αμάχων.

Από την Ουάσινγκτον, ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, αντιμέτωπος με κύμα διαδηλώσεων στα αμερικανικά πανεπιστήμια, έχει καλέσει τις ηγεσίες Αιγύπτου και Κατάρ «να κάνουν το παν δυνατόν» για να εξασφαλιστεί η απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων και η επίτευξη εκεχειρίας. Από αιγυπτιακής πλευράς εκφράζεται συγκρατημένη αισιοδοξία ότι θα υπάρξει συμφωνία.

Η πρόταση που βρίσκεται επί τάπητος για εκεχειρία 40 ημερών στη Λωρίδα της Γάζας περιλαμβάνει δύο στάδια. Στην πρώτη φάση προβλέπεται απελευθέρωση 20 έως 33 ομήρων -όλων των γυναικών, των ηλικιωμένων και των ασθενών που βρίσκονται εν ζωή- σε διάστημα αρκετών εβδομάδων με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστίνιων κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές. Η δεύτερη φάση περιγράφεται από διπλωματικές πηγές ως «αποκατάσταση βιώσιμης ηρεμίας», κατά τη διάρκεια της οποίας οι υπόλοιποι όμηροι, οι αιχμάλωτοι Ισραηλινοί στρατιώτες και οι σοροί των ομήρων θα ανταλλαγούν με περισσότερους Παλαιστίνιους κρατούμενους. Το Ισραήλ έχει συνδράμει στη διαμόρφωση της τελευταίας πρότασης, δίχως να την έχει αποδεχθεί πλήρως.

Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα έχει υπάρξει μόνο μία συμφωνία εκεχειρίας, διάρκειας επτά ημερών στα τέλη Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια της οποίας αφέθηκαν ελεύθεροι 80 όμηροι ισραηλινής ή διπλής υπηκοότητας με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση 240 Παλαιστίνιων κρατουμένων. Η Χαμάς έχει απαιτήσει κατά τις προηγούμενες διαπραγματεύσεις την πλήρη αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τον κατεστραμμένο πλέον παράκτιο θύλακα, ενώ συνεχίζει να κρατά ομήρους 133 Ισραηλινούς, εκ των οποίων τουλάχιστον 35, σύμφωνα με τις Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ (IDF), είναι νεκροί. 

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, από πλευράς του επιμένει ότι, ανεξαρτήτως εάν θα συναφθεί ή μη συμφωνία εκεχειρίας, το Ισραήλ θα προχωρήσει με την επιχείρηση στη Ράφα, όπου η Χαμάς φέρεται να διαθέτει ακόμη τέσσερα τάγματα, αλλά όπου έχουν αναζητήσει καταφύγιο ενάμισι εκατομμύριο Παλαιστίνιοι άμαχοι. «Η ιδέα ότι θα σταματήσουμε τον πόλεμο πριν πετύχουμε όλους τους στόχους είναι εκτός συζήτησης. Θα εισέλθουμε στη Ράφα και θα εξοντώσουμε όλα τα τάγματα της Χαμάς εκεί -με ή χωρίς συμφωνία-, για να επιτύχουμε την ολοκληρωτική νίκη», δήλωσε χθες.

Η Ουάσινγκτον παραμένει αντίθετη σε ισραηλινή επιχείρηση στη Ράφα. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, επανέλαβε στον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, τις θέσεις του κατά την τελευταία τηλεφωνική τους επικοινωνία, ενώ και ο Άντονι Μπλίνκεν εξέφρασε, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Ριάντ, την αντίθεση της Ουάσινγκτον σε χερσαία επιχείρηση στο νότιο άκρο του παλαιστινιακού θύλακα.

Ζητούμενο των ΗΠΑ είναι μία συνολική περιφερειακή ειρήνη, με την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, την εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών με πλήρη ασφάλεια για το Ισραήλ και μία συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ, του Ισραήλ και των μετριοπαθών Αράβων εν δράσει κατά του Ιράν. Η Ουάσινγκτον θέλει να αποτρέψει μια επίθεση στη Ράφα που θα έφερνε σε περαιτέρω δύσκολη θέση τον Τζο Μπάιντεν τη στιγμή που τα αμερικανικά πανεπιστήμια «βράζουν» και δέχεται πιέσεις για τη στάση του έναντι του Ισραήλ από το εσωτερικό των Δημοκρατικών. Στο ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο, εντεινόμενες είναι οι διαιρέσεις ως προς την επιχείρηση στη Ράφα, με τους ακροδεξιούς εταίρους του Μπενιαμίν Νετανιάχου να επιμένουν στην εισβολή.