Σε δύσκολους γεωπολιτικούς καιρούς για την Ευρωπαϊκή Ένωση και μία ανάσα πριν τις εκλογές με το υψηλότερο διακύβευμα στην Ιστορία του Ευρωκοινοβουλίου, η απόπειρα δολοφονίας του Ρόμπερτ Φίτσο καταδικάζεται ομόθυμα ως επίθεση στη φιλελεύθερη Δημοκρατία εν μέσω φόβων ότι μπορεί να τροφοδοτήσει περαιτέρω βία στο πολιτικό φάσμα.
Στη σκιά της απόπειρας, και ενόσω μένει να επιβεβαιωθεί αν ήταν όντως πολιτικά τα κίνητρα που όπλισαν το χέρι του δράστη, η πολιτική ομάδα των φιλελεύθερων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Renew Europe αναφέρει σε ανακοίνωσή της ότι «ανησυχεί όλο και περισσότερο από την αυξανόμενη πόλωση στην πολιτική μας σφαίρα που τροφοδοτείται από εξτρεμιστικές ιδεολογίες, τόσο αριστερές όσο και δεξιές».
Αυτό το «κλίμα αυξημένου διχασμού θέτει τις βάσεις για ένα περιβάλλον όπου είναι πιο πιθανό να εκδηλωθούν πράξεις βίας, αλλά και να δικαιολογηθούν λανθασμένα από εκείνους που επιδιώκουν να διαταράξουν και να κυριαρχήσουν αντί να συμμετάσχουν και να συζητήσουν» προστίθεται στην ανακοίνωση της ευρωομάδας.
Καθ’ οδόν προς τις ευρωεκλογές, πολιτικοί στη Γερμανία, την Ισπανία και την Ιρλανδία έχουν δεχθεί φυσικές επιθέσεις, και πηγές της Κομισιόν εκφράζουν σύμφωνα με δημοσιεύματα του ευρωπαϊκού Τύπου ανησυχία για ένταση του φαινομένου κατόπιν της χθεσινής απόπειρας δολοφονίας του Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος δίνει μάχη για τη ζωή του.
Το φθινόπωρο του 2023 ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας βρήκε συνοδοιπόρο στο πρόσωπο του Φίτσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση ήλθε απέναντι σε έναν ακόμη λαϊκιστή, αυταρχικό ηγέτη στους κόλπους της, ο οποίος εξελέγη πάνω σε πλατφόρμα κοινωνικού συντηρητισμού, εθνικισμού, στοχοποίησης της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και υποσχέσεων για διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία -όπως και έπραξε.
Η Σλοβακία ήταν η πρώτη χώρα που έστειλε πυραύλους αεράμυνας και μαχητικά στο Κίεβο μετά τη ρωσική εισβολή, και έγινε η πρώτη χώρα, μεταξύ εκείνων που έχουν στηρίξει στρατιωτικά την Ουκρανία, που υπαναχώρησε -περιοριζόμενη σε ανθρωπιστική βοήθεια.
Εκφραστής του φιλορωσικού αισθήματος και ένας λαϊκιστής α αλ Τραμπ, ο Φίτσο επανήλθε ως επικεφαλής κυβέρνησης συνασπισμού του αυτοπροσδιοριζόμενου ως αριστερού κόμματός του, Smer, με την Άκρα Δεξιά του του Σλοβακικού Εθνικού Κόμματος (SNS) και το αριστερό HLAS-SD. Ήταν μία απρόσμενη επάνοδος καθώς είχε εξαναγκαστεί σε παραίτηση το 2018 υπό το βάρος μαζικών διαδηλώσεων για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ που ερευνούσε τη συγκάλυψη υποθέσεων διαφθοράς. Όταν παραιτήθηκε ο Φίτσο είχε ήδη συμπληρώσει μία δεκαετία στην πρωθυπουργία, με τις κυβερνήσεις του κόμματος Smer (που ο ίδιος ίδρυσε το 1999) να συνδέονται με πολυάριθμα σκάνδαλα διαφθοράς.
Δημοκρατική οπισθοδρόμηση, υπονόμευση του Κράτους Δικαίου και ολοκληρωτική στροφή προς την τροχιά της Μόσχας. Η Σλοβακία ως άλλη Ουγγαρία. Αυτός είναι ο δρόμος που έχει ουσιαστικά χαράξει ο λαϊκιστής πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο. Και στις προεδρικές εκλογές του περασμένου μήνα του λύθηκαν εντελώς τα χέρια του, καθώς επικράτησε στις εκλογές για την προεδρία της χώρας ο συμμαχός του Πέτερ Πελεγκρίνι έναντι του φιλοδυτικού, φιλελεύθερου πρώην υπουργού Εξωτερικών Ιβάν Κόρτσοκ.
Στους επτά μήνες κατόπιν της επανόδου του στην πρωθυπουργία, ο Ρόμπερτ Φίτσο έχει δώσει ικανά δείγματα γραφής, με τη φιλορωσική ρητορική να συνδυάζεται με τη στοχοποίηση ανεξάρτητων θεσμών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, κατά το γνωστό «εγχειρίδιο» του Βίκτορ Όρμπαν. Χιλιάδες άνθρωποι είχαν βγει πρόσφατα στους δρόμους σε όλη τη Σλοβακία διαδηλώνοντας κατά των φιλορωσικών και έτερων αμφιλεγόμενων πολιτικών του Φίτσο, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων τροποποίησης του ποινικού κώδικα και ανάληψης του ελέγχου των δημόσιων μέσων ενημέρωσης.
Η επίσημη ανάληψη καθηκόντων από τον Πέτερ Πελεγκρίνι τον Ιούνιο θα έλθει να σηματοδοτήσει μεγαλύτερη ευθυγράμμιση Μπρατισλάβας και Βουδαπέστης, με κόστος για την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ζήτημα της Ουκρανίας και τη συνολική στάση έναντι της Ρωσίας, καθώς οι δύο χώρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλέον συνδυαστικά την επιρροή τους. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πάντως, γίνεται η διάκριση με την Ουγγαρία ως προς το γεγονός ότι ο Φίτσο δεν έχει επιχειρήσει να μπλοκάρει αποφάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ΝΑΤΟ.
Η εγκατάλειψη της φιλοδυτικής πορείας της Σλοβακίας είναι ο μεγαλύτερος φόβος των επικριτών του Ρόμπερτ Φίτσο, που ήλθε να μετατρέψει έναν από τους πιο σταθερούς υποστηρικτές της Ουκρανίας σε «Δούρειος Ίππο» της Ρωσίας στην Ευρώπη. Ο Φίτσο αντιτάσσεται στις κυρώσεις κατά της Μόσχας, ενώ έχει υποστηρίξει το αφήγημα Πούτιν περί «αποναζιστικοποίησης» για την εισβολή στο κυρίαρχο έδαφος της Ουκρανίας.
Σε μήνυμά του προς την απερχόμενη πρόεδρο της Σλοβακίας, Σουζάνα Τσαπούτοβα, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, χαρακτήρισε τον Ρόμπερτ Φίτσο «θαρραλέο και δυναμικά σκεπτόμενο άνθρωπο», προσθέτοντας ότι αυτό το «τερατώδες έγκλημα δεν μπορεί να έχει καμία δικαιολογία».
Εκφράζοντας σοκ και αποτροπιασμό, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν καταδικάσει την επίθεση δολοφονίας, τονίζοντας ότι ανάλογες πράξεις βίας δεν έχουν θέση στις κοινωνίες μας και συνιστούν άμεση επίθεση στην ίδια τη Δημοκρατία. «Καταδικάζουμε αυτή τη φρικτή πράξη βίας. Η πρεσβεία μας βρίσκεται σε στενή επαφή με την κυβέρνηση της Σλοβακίας και είναι έτοιμη να βοηθήσει», ήταν η ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, με την ευχή ταχείας ανάρρωσης του Σλοβάκου πρωθυπουργού.
Γεννημένος σε οικογένεια εργατικής τάξης, ο Ρόμπερτ Φίτσο αποφοίτησε με πτυχίο Νομικής το 1986 και εντάχθηκε στο τότε κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα. Μετά την πτώση του κομμουνισμού το 1989, εργάστηκε ως δικηγόρος για την κυβέρνηση, εξελέγη στο Κοινοβούλιο υπό το μετονομασθέν Κομμουνιστικό Κόμμα και εκπροσώπησε τη Σλοβακία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Διεξάγοντας εκστρατεία βασισμένη στην ανατροπή των μέτρων λιτότητας, ο Φίτσο ξεκίνησε την πρώτη τετραετή θητεία του στην πρωθυπουργία της Σλοβακίας το 2006.
Επανήλθε στις βουλευτικές εκλογές του 2012, αλλά απέτυχε στην προσπάθειά του να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του 2014. Το 2016, το κόμμα του Ρόμπερτ Φίτσο επικράτησε στις εκλογές δίχως να εξασφαλίζει αυτοδυναμία, και παρέμεινε στην εξουσία στην κεφαλή πολυκομματικού συνασπισμού έως ότου εξαναγκαστεί σε παραίτηση το 2018.
